اختلال شخصیت وسواسی اجباری
اختلال شخصیت وسواسی اجباری چیست :
اختلال شخصیت وسواسی اجباری نوعی وضعیت سلامت روان شامل دغدغه ذهنی شدید همراه با کمالگرایی، نظم و کنترل است. افراد مبتلا به این اختلال باورهای سفت و سختی دارند که آنها را وادار به کنترل خود و دیگران میکند.
شاید در نگاه اول نظم و سازماندهی دقیق این اشخاص امری مثبت تلقی شود و افراد زیادی آنها را الگوی خود قرار دهند. اما باید گفت بین اختلال شخصیت وسواسی اجباری و نظم تفاوتهایی وجود دارد. درواقع فرد مبتلا به این اختلال با اختیار و اراده خودش کارها را با نظم و دقت زیاد انجام نمیدهد.
حس کنترلگر در وجود او باعث میشود تا نه تنها سازماندهی خودش بلکه کنترل دیگران و موقعیتهای مختلف را برعهده بگیرد.
ویژگی های اختلال شخصیت وسواسی اجباری :
نشانه اصلی این اختلال وسواس فکری فراگیر همراه با نظم، کمالگرایی و کنترل است. این رفتارها به حدی شدید هستند که انجام وظایف را با مشکل مواجه میکنند و میتواند باعث ایجاد مشکلاتی در روابط شوند.
- با دیگران سازش نمیکند.
- معمولا انتقادپذیر نیست.
- مستقل از دیگران عمل میکند.
- دائم درگیر شک و تردید میشود.
- احساساتش را بسیار سخت بروز میدهد.
- بسیار جدی، رسمی و خشک به نظر میرسد.
- بسیار محتاط است تا با شکست مواجه نشود.
- معمولا بیش از حد بر یک ایده، وظیفه یا باور متمرکز میشود.
- در خصوص عقاید خود و روش انجام کارها بسیار سرسخت است.
- درگیر جزئیات، قوانین، سازماندهی و نظم است و بر آنها پافشاری میکند.
- بیش از حد کمالگرا است، تا جایی که این ویژگی انجام کارها را مختل میکند.
- بیش از اندازه به کار و بهرهوری آن متعهد است. تا جایی که از سرگرمیها و صرف زمان با عزیزان خود غافل میشود.
- هنگام همکاری با دیگران به مشکل برمیخورد مگر اینکه آنها بپذیرند کارها را دقیقا همانطور که او میخواهد، انجام دهند.
علت شخصیت وسواسی اجباری :
تاکنون علت ایجاد این اختلال به صورت زیر دستهبندی شده است:
- عوامل ژنتیکی و وراثت
- افراد قربانی آسیب جسمانی، روانی و عاطفی
- تروما (آسیب) دوران کودکی مانند کودکآزاری
- سختگیری و قانونمداری بیش از حد والدین
درمان اختلال شخصیت وسواسی اجباری :
در اغلب موارد مبتلایان به این اختلال باور ندارند که رفتارشان مشکلساز است.
1. طرحواره درمانی
در این روش از تکنیکهایی استفاده میشود تا علاوهبر علائم خاص، بهطور کلی شخصیت فرد مورد ارزیابی قرار بگیرد. درواقع طرحوارهها و سایر عوامل اثرگذار بر شخصیت مثل انزوا، شکستها، نقایص، از خود گذشتگی و استانداردهای غیراصولی فرد شناسایی و درمان میشوند.
2. درمان روانپویایی
تمرکز این درمان بر ریشههای روانی رنج عاطفی است. فرد از طریق خودبازتابی و خودآزمایی تحت درمان قرار میگیرد و روابط مشکلساز یا الگوهای رفتاری نادرست خود را جهت تغییر شناسایی میکند.
3. درمان شناختی رفتاری
در این نوع درمان هدفگرا و ساختاریافته روانشناس کمک میکند تا فرد مبتلا به افکار و احساسات خود را ببیند. بدین شکل آنها متوجه اثر مستقیم رفتار بر اعمال خود میشوند. در این روش فرد افکار و احساسات منفی را میشناسد تا بتواند عادات فکری و الگوهای سالمی جایگزین کند.
4. دارودرمانی
در حال حاضر هیچ دارویی برای درمان اختلال شخصیتی وسواسی اجباری به تایید (FDA) نرسیده است. اما از آنجایی که اکثر مبتلایان دچار اضطراب ناشی از کمالگرایی هستند، روانپزشک برای آنها داروی ضداضطراب یا ضدافسردگی مانند داروهای مهارکننده بازجذب سروتونین تجویز میشود.
درباره مدیریت
دکتر عباس شفیعی ، روان شناس ، متخصص مشاوره و طرحواره درمانگر
نوشتههای بیشتر از مدیریت
دیدگاهتان را بنویسید