ذهنیت طرحواره‌ای
ذهنیت طرحواره‌ای به چه معناست :
وجود هر یک از ذهنیت طرحواره ای در ما، نشان‌دهنده نیازهای برآورده نشده درون ماست. به این شکل زمانی که به بزرگسالی می‌رسیم، در صورت عدم دریافت پاسخ مناسب برای نیازهایمان، یکی از طرحواره‌های درونی ما فعال می‌شوند.
ما نیز در مقابل این طرحواره‌های فعال شده، رفتارهای مقابله‌ای از خودمان بروز می‌دهیم که گاهی آن‌ها را با تسلیم، گاهی با فرار از موقعیت و اجتناب و در مواردی با جبران افراطی بروز می‌دهیم.
درست زمانی که طرحواره‌های ما فعال می‌شوند و برای روبه‌رو شدن با آن‌ها به رفتارهای مقابله‌ای روی می‌آوریم، ذهنیت طرحواره ای به وجود می‌آیند. به زبان ساده ذهنیت های طرحواره ای همان آموزه‌هایی هستند که از کودکی در ما شکل گرفته‌اند و زمان مقابله با طرحواره‌های فعال شده‌مان بروز می‌کنند.
ذهنیت های طرحواره ای چند دسته اند :
1. ذهنیت های طرحواره ای کودکانه
2. ذهنیت های طرحواره ای مقابله ای ناکارآمد
3. ذهنیت های طرحواره ای والد ناکارآمد
4. ذهنیت های طرحواره ای سالم
1. ذهنیت های طرحواره ای کودکانه :
در ذهنیت های طرحواره ای کودکانه، طرحواره‌های اصلی و قدرتمند افراد بروز می‌کنند. زمانی که یک فرد طبق ذهنیت های طرحواره ای کودکانه رفتار می‌کند، در واقع رفتارهایی را مشابه کودکان از خود بروز می‌دهد.
-
ذهنیت کودک آسیب‌پذیر
-
ذهنیت کودک خشمگین
-
ذهنیت کودک تکانشگر
2. ذهنیت های طرحواره ای مقابله ای ناکارآمد :
این دسته از ذهنیت های طرحواره ای در واقع سبک‌های مقابله‌ای هستند که افراد در موقعیت‌های گوناگون و بسته به شخصیت و ذهنیت خودشان آن را به کار می‌گیرند.
-
ذهنیت مطیع و تسلیم‌شده
-
ذهنیت محافظ بی‌تفاوت
-
ذهنیت جبران‌کننده افراطی
3. ذهنیت های طرحواره ای والد ناکارآمد :
این ذهنیت در واقع افرادی با نماد درونی شده والدین را شامل می‌شوند. به زبان ساده در این ذهنیت، افراد در نقش والدین خود قرار می‌گیرند و با خودشان به همان شکلی رفتار می‌کنند که در گذشته والدینشان با آن‌ها رفتار می‌کردند.
-
والد تنبیه‌گر
-
والد پرتوقع
4. ذهنیت های طرحواره ای سالم :
ذهنیت های طرحواره ای سالم در مقابل ذهنیت های طرحواره ای ناکارآمد قرار می‌گیرند. در این نوع ذهنیت‌ها، نیاز فرد به طور کامل ارضا و پاسخ داده شده و فرد به صورت منطقی از احساسات خود آگاه است.
-
ذهنیت طرحواره ای کودک شاد
-
ذهنیت طرحواره ای بزرگسال سالم
روش درمان :
1. گفت‌وگو، بررسی، شناسایی و نام‌گذاری ذهنیت بیمار
2. دستیابی به ریشه تحولی و ارزش‌های انطباقی ذهنیت‌ها
3. برقراری ارتباط میان ذهنیت‌های ناسازگار فرد و علائم و مشکلات فعلی
4. بررسی فواید و مزایای رها کردن ذهنیت‌ها یا متعادل کردن آن‌ها
5. تصویرسازی ذهنی برای دستیابی به ذهنیت کودک آسیب‌پذیر
6. ایجاد شرایط گفت‌وگو میان ذهنیت‌ها
7. کمک برای اجرای دستاوردهای درمان در زندگی
دیدگاهتان را بنویسید