طرحواره ها و اختلالات خوردن
طرحواره ها و اختلالات خوردن :
مطالعات متعددی درباره ی نقش طرحواره ها در اختلالات خوردن انجام شده است. در این مطالعات از واژه ی طرحواره به شیوه های مختلفی استفاده شده است و به همین دلیل نتیجه گیری از این مطالعات با محدودیت همراه است.
اگرچه به نظر می رسد که همگان توافق دارند که طرحواره ها ساختارهای ذهنی معنایی هستند که از تجربیات فرد سرچشمه می گیرند ، بعضی از نظریه پردازان از واژه طرحواره برای توصیف یک سازه ی کاملا شناختی استفاده کرده اند.
طرحواره ها می توانند فرد را در مقابل ابتلا به یک اختلال خوردن آسیب پذیر سازند و این اختلال خوردن ممکن است ظاهر شود یا نشود.
برای مثال، طرحواره معیارهای سرسختانه ممکن است باعث ایجاد اختلال بی اشتهایی روانی نوع محدود کننده شود؛ نیاز به خنثی کردن طرحواره آسیب پذیری در مقابل صدمه و آسیب ممکن است به رفتارهای پرخوری منجر شود؛ و یک طرحواره ی رهاشدگی دردناک ممكن است در یک فرد مبتلا به اختلال پرخوری، خوردن به قصد رسیدن به آرامش را برانگیزد.
آینده ی درمان اختلالات خوردن :
- شواهد كنونى نشان مى دهند بهتر است مطالعات تأثير درمان شناختى رفتارى طرحواره محور را بر رفتارهاى پرخورى و محدود كننده بررسى كنند وبه تمايزهاى تشخيصى توجه نداشته باشند .
- اين رويكرد به درمانگران اجازه مى دهد تا تمام بيماران را مورد توجه قرار دهند .
- لازم است مشخص شود كه كدام عناصر و تكنيك هاى درمان شناختى _رفتارى طرحواره محور براى اجزاى مختلف اختلالات خوردن مناسب هستند (براي مثال مشكلات تصوير تن ، تنقبه).
- درمان طرحواره محور به شناسايى و تعديل محتواى طرحواره ( باورهاى بنيادين ، احساس هاى جسمى ) و فرآيند طرحواره (جبران و اجتناب از طرحواره )بستگى دارد و تحقيقات آينده بايد ارتباط بين تغييرات اين ويژگى ها و تغييرات رفتارى را بررسى كنند .اين تحقيقات بايد لازم و كافى بودن اين رويكرد درمانى را ثابت كنند.
توصیه هایی به درمانگران برای درمان طرحواره ای اختلالات خوردن :
1. يادگيرى تكنيك هاى مناسب براى درمانگرانى كه از درمان شناختى رفتارى طرحواره محور استفاده مى كنند .
2. درمانگران در جستجوى برنامه نظارتى قوى باشند .
3. درمانگرانى كه نظارت دارند در زمينه ى درمان هاى شناختى_ رفتارى متداول براى اختلال خوردن ماهر باشند .
4. درمانگران درباره ى نقش باورهاى بنيادين و فرآيندهاى طرحواره در اختلالاتِ با ويژگى هاى محدود كننده _جبرى و پرخورى_تكانشى اطلاعات كاملى دارند .
5. جلسات نظارتى بايد مسايل بين فردى درمان را نيز شامل شود .
6. جلسات نظارتى هفتگى ضرورى به نظر مى رسد .
درمان طرحواره ای اختلالات خوردن :
ابزارهای درمانی :
1. بسیاری از ابزارهای متداول درمان شناختی-رفتاری طرحواره محور برای اختلالات خوردن مفید هستند.
2. منظور ابزارهایی هستند که اختلالات دارای نیمرخ رفتاری اختصاصی و اهداف درمانی، نظیر اختلالات خوردن را مورد توجه قرار می دهند. ما دریافته ایم که مخصوصأ فلش کارت ها و یادداشت های روزانه به بیماران کمک می کند رفتارهایشان را کنترل کنند.
3.درمان شناختی رفتاری طرحواره محور برای اختلالات خوردن معمولا بیشتر از درمان های شناختی- رفتاری متداول طول می کشد. زیرا اکثر بیمارانی که برای درمان طرحواره محور مناسب هستند بیماران مشکلی هستند که الگوهای رفتاری و ساختارهای شناختی آنها دارای ریشه های عمیقی است.
4. مراحل اولیه ی درمان باید بر تكنيك هاى رفتاری و شناختی سطحی، درگیر کردن بیمار در درمان و ارتباط درمانی متمرکز شود. اما زمانی که حالت غیر مشروط بودن باورهای بنیادین و رفتارهای جبرانی بیمار کاهش یافت، کار کردن از طریق چالش های شناختی مستقیم و آزمایش های رفتاری آسانتر می شود.
5. هنگامی که درمانگران از الگوی رایج درمان شناختی _ رفتاری متداول فاصله می گیرند و از مدل های طرحواره محور استفاده می کنند، می توانند شناخت های اختصاصی اختلالات خوردن (مانند ارزش گذاری بیش از حد بر روی وزن و تصویر تن) را به طور مستقیم مورد توجه قرار دهند.
6. پیشرفت های بیماران با پسرفت هایی همراه می شود و هر یک از این پسرفت ها بینش هایی را درباره ی ماهیت منحصر به فرد اختلال خوردن فرد فراهم می کند.
7. مفهوم مدیریت عود بیماری باید از همان ابتدای درمان با بیمار در میان گذاشته شود و راهبردهای مقابله ای شخصی در مراجع پرورش داده شود.
7. درمانگران باید تفاوت بین پسرفت و عود را برای بیماران توضیح دهند .
8. درمانگران باید به بیماران کمک کنند انتظارات واقع بینانه ای از خود داشته باشند. بنابراین، درمانگر باید هدفهای بیمار درباره ی هرگز پرخوری نکردن، اصلا گرسنگی نکشیدن یا تنقیه نکردن را با بیمار بحث کند و آنها را به چالش بکشد.
8. درمانگر باید خطر رژیم های سفت و سخت و بازگشت مشکلات خوردن را برای بیمار توضیح دهد.
9.علائم هشداردهنده ی اولیه و تحریک کننده های پرخوری استفراغ، استفاده از مسهل ها، ورزش شدید و غیره باید شناسایی شوند و راهبردهای مقابله ای جایگزین این رفتارها مشخص شوند.
درباره مدیریت
دکتر عباس شفیعی ، روان شناس ، متخصص مشاوره و طرحواره درمانگر
نوشتههای بیشتر از مدیریت
دیدگاهتان را بنویسید